به گزارش بانگ سروش به نقل از عصر ایران اخیراً برخی روحانیون – از جمله مدیر حوزه علمیه تهران – از نهادهای حکومتی انتقاد می کنند که چرا در قبال وضعیت کنونی حجاب در جامعه دچار انفعال هستند.
برای این که مردم خواهان اجرای احکام شریعت باشند، باید ابتدا خود بدان اعتقاد و ایمان قلبی داشته باشند. برای شکل گیری و استمرار این ایمان نیز همواره مبلغان دینی وجود داشته اند که اول دین را می آموختند و سپس آن را به مردم آموزش می دادند.
افراد روحانی تمام عمر بین مردم می زیستند و حیات و توان خود را صرف تقویت ایمان مردم می کردند.
بی گمان شرط اجرایی شدن احکام الهی در جامعه، همراهی اکثریت مردم است؛ مثال بارزش، حکم الهی ولایت و خلافت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در اعتقادات شیعی است که تنها زمانی توسط آن حضرت اجرایی شد که مردم با ایشان همراهی کردند و این در حالی است که در تمام سال هایی که خانه نشین بودند، ولایت و خلافت آن حضرت حکمی الهی بود.
لذا ریشه ای ترین راه تحقق احکام الهی -از جمله حجاب- این است که اکثریت مردم خواستار آن باشند. در غیر این صورت اصرار بر اجرا، منجر به تقابل خواهد شد.
این افراد روحانی رسالت خود را همراه ساختن مردم با احکام شریعت می دانستند، تمام عمر بین مردم می زیستند و حیات و توان خود را صرف تقویت ایمان مردم می کردند.
چنان که افتد و دانی و حکایتش غریب نیست، روحانیت در ایران به طور واضحی از رسالت اصلی اش دور مانده است و مسلم است که وقتی خلأیی چنین در سازمان تبلیغ دین شکل می گیرد، فرایند دینمداری مختل می شود و نهادینه سازی دین در جامعه و به ویژه نسل جوان -که حتی یک روحانی از جنس روحانیون اصیل قدیمی را ندیده است- صورت نمی گیرد.
در دهه های اخیر بخش قابل توجه روحانیون بر خلاف اسلاف خود، از آن رسالت تاریخی غافل شده و درگیر امور سیاسی و اجرایی شده اند. این در حالی است که سال ها با بودجه عمومی و وجوهات متدینین در حوزه های علمیه درس خوانده اند تا مبلّغ دین و مروّج آیین شوند ولی نهایتاً کارمند و مدیر و وکیل و وزیر و … شده اند و از روحانیت فقط لباس اش را می پوشند که به قول “محمد مطهری” از نظر جوانان، یونیفرم حکومتی است.
مقصر اصلی در باب بی حجابی و بدحجابی و فراتر از آن در باب ضعف دین، خود روحانیت است
در چنین شرایطی ابتدا “دین ناشناسی” ایجاد می شود و سپس “دین گریزی” ؛ بدین ترتیب که وقتی کسی با دین بیگانه باشد، هیچ حس تعلقی به آن نخواهد داشت و طبیعتاً خود را نیز ملزم به اجرای دستوراتش نخواهد دانست (دین ناشناسی).
حالا اگر بر چنین فردی فشار بیاورند و با تهدید به مجازات و محرومیت از خدمات اجتماعی و … از او بخواهند احکام دین را اجرا کند، قطعاً به نقض غرض منتهی خواهد شد و او، حتی اگر حکمی را اجرا کند، در باطن خود بدان بدبین خواهد شد (دین گریزی).ادامه این روند می تواند در افراد به “دین ستیزی” نیز برسد که موضوع بحث حاضر نیست.
پس، اگر امروز سازمان روحانیت منتقد وضعیت حجاب است، باید به صراحت و از سر دغدغه دین گفت که مقصر اصلی در باب بی حجابی و بدحجابی و فراتر از آن در باب ضعف دین، خود روحانیت است که وظیفه تبلیغ دین را به نفع امور دنیوی کنار گذاشته و فرایند تاریخی انتقال و درونی سازی مفاهیم دینی را مختل کرده است.
پس، اگر دغدغه حجاب به عنوان امری دینی جدی است -و صرفاً مولفه اعمال قدرت نیست- گام اول آن است که روحانیون به کار اصلی و سترگ خود که تبلیغ دین الهی است بازگردند.
این امر، منافاتی با تشکیل حکومت اسلامی ندارد چرا که اولاً حکومت اسلامی به معنای حکومت روحانیون نیست و ثانیاً وقتی در رأس حکومت یک فقیه قرار دارد، جایی برای نگرانی از انحراف حکومت از تراز دین وجود ندارد.
این دستور قرآن نیز هست: فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ: پس چرا از هر گروهى از ایشان دسته‌اى کوچ نمى‌کنند تا در دین فقیه شوند و هنگامى که به سوى قوم خویش باز گشتند، آنان را بیم دهند تا شاید آنان (از گناه و طغیان) حذر کنند. (سوره مبارکه توبه ، آیه شریفه ۱۲۲)
آمران به معروف و ناهیان از منکر از روحانیون بخواهند به سنت همیشگی و تاریخی خود بازگردند
خداوند به صراحت امر می کند که عده ای بروند و متخصص دین شوند و سپس به سوی مردم دیار خود بازگردند و امر هدایت دینی شان را بر عهده گیرند نه این که بروند و دین را بیاموزند و برگردند و مثلاً بشوند مدیر کل یا نماینده مجلس و نظایر این ها که وقتی شدند، عرضه دین خالی می شود و نتیجه اش می شود بی حجابی و بدحجابی و بعد خود همین روحانیونی که به وظیفه خود عمل نکرده اند، انتقاد می کنند که چرا چنین شد و چرا چنان شد؟!
این روزها بحث امر به معروف و نهی از منکر داغ است و یکی از مهم ترین مصداق های این فریضه ، آن است که آمران به معروف و ناهیان از منکر از روحانیون بخواهند به سنت همیشگی و تاریخی خود بازگردند و کار بر زمین مانده “تبلیع دین” را “در کنار مردم” بر عهده بگیرند و الا با بگیر و ببند و گشت ارشاد و جریمه نقدی و پیامک اخطار و سطل ماست و ممنوعیت سوار شدن به هواپیما و قطع سیمکارت و حتی دادن گل به بدحجاب ها و … نه تنها کاری از پیش نمی رود که تضاد و تقابل هم در جامعه تشدید می شود.
برخی با تحریف فرمایشات بزرگان به ظاهر دلسوزانه در تخریب دین وارد می شوند
متاسفانه در این روزها شاهد اقدامات دیگری نیز هستیم که به مبنای دین و اعتقادات مردم با هدف استفاده سیاسی از بزرگان دین لطمه وارد می‌کند و قصد آن را دارد که با تحریف فرمایشات ایشان مطامع سیاسی خاصی را در ایجاد تقابل در بین مردم دنبال کند فی المثال یکی از این موارد نصب بیلبوردی در بزرگراه حکیم تهران و تحریف گفته‌ی امیرالمومنین در مضمون (آن چه بر خود نمی پسندی بر دیگران هم مپسند) در قالب جمله‌ی ” آنچه برای خود زشت می‌دانی برای دیگران هم زشت بدان” است. مطمئنا در این خصوص باید روحانیت در وادی امر به معروف و نهی از منکر وارد شده و با این گونه بدعت های خطرناک به مقابله برخیزد.
پرواضح است کسانی که مردم را تشویق یا تحریک به برخورد می کنند، یا آنقدر نادان هستند که تصوری از واکنش طرف مقابل ندارند و فکر می کنند از این طرف متدینین اقدام می کنند و از آن طرف بی ححاب ها و اطرافیان آنها اطاعت، سکوت یا فرار می کنند، یا دشمن دانا هستند که می دانند هر عملی عکس العملی دارد و این گونه نیست که همیشه یک طرف بگوید و طرف دیگر سکوت کند بلکه بسیار محتمل است که واکنش های قهرآمیز شکل بگیرد و جامعه وارد فاز جدیدی از تنش شود کما این که در مواردی نیز شاهدش بوده ایم.
قبلاً نیز گفته ایم که اجرای هر امر دینی منوط است به باور دینی و اگر حکومت اسلامی می خواهد حجاب نیز به عنوان یک امر دینی اجرا شود، باید باورهای دینی را تقویت کند و الا برخورد و تقابل و خدعه چاره کار نیست که اگر بود باید در همان دهه ۶۰ که شدیدترین مبارزه ها با بدحجابی صورت می گرفت ، موضوع برای همیشه حل می شد!
