فوتبال ایران در روزهایی که هوادارانش غرق در شادی صعود مقتدرانه به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر بودند، بار دیگر اسیر سوء مدیریت مدیران فوتبال، ورزش و … شد تا به‌دلیل رعایت نکردن یکی از الزام‌های مهم فیفا، در خطر تعلیق و حذف از حضور در جام جهانی قرار بگیرد.
به گزارش خبرنگار ورزشی بانگ سروش، در جریان آخرین دیدار تیم ملی فوتبال ایران در مرحله نهایی انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر مقابل لبنان که روز نهم فروردین‌ماه سال ۱۴۰۱ در شهر مشهد برگزار شد، تعداد زیادی از بانوان علاقمند به فوتبال با وجود در اختیار داشتن بلیت، اجازه ورود به ورزشگاه را پیدا نکردند. البته اعتراض آنها با برخورد نامناسبی از سوی مسئولان برگزاری مسابقه همراه شد که متاسفانه صحنه‌های منتشر شده از این درگیری‌ها بازتاب بسیاری در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی داشت.
پس از این ماجرا یعنی ورود بانوان به ورزشگاه‌ها برای تمامی مسابقات داخلی و بین‌المللی که چالش اصلی میان مسئولان فوتبال ایران با فیفا در سالیان اخیر بوده است، عنوان شد که بازرسان فیفا و AFC شاهد اتفاقات پیش آمده بودند و صادرنشدن مجوز حضور بانوان به ورزشگاه را گزارش داده‌اند؛ موضوعی که می‌تواند تبعاتی تلخی برای فوتبال ایران داشته باشد.
نخستین مقام مسئولی که به این موضوع واکنش نشان داد، «مهرداد سراجی» عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال بود که در توئیتی اعلام کرد: «اخبار نگران کننده‌ای از تصمیات FIFA و AFC به گوش می‌رسد. قبلا هم تاکید کرده بودم آن‌هایی که در وزارت ورزش برای فدراسیون فوتبال مسیری را طراحی کردند که اتفاقات تلخ مشهد در آن رخ دهد. امروز پاسخگوی تصمیمات خود باشند.»
عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال درحالی در توئیت خود به‌صورت غیر مستقیم به اتخاذ تصمیمی سختگیرانه از سوی فیفا و AFC علیه فوتبال ایران اشاره کرد که به نظر می‌رسد از صحبت‌های این مقام مسئول می‌توان نتیجه گرفت که فوتبال ایران در خطر تعلیق تمامی فعالیت‌های ورزشی و حذف از جام جهانی قطر قرار گرفته است.
«علی کریمی» بازیکن پیشین تیم ملی ایران هم در واکنش به توئیت مهرداد سراجی، در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام نوشت: «یک روزی این اتفاق خواهد افتاد، مثل حذف سرخابی‌ها که درباره‌اش صحبت می‌شد و کسی جدی نگرفت. پس دست و پا نزنید»
همچنین صحبت‌های «علیرضا جهانبخش» کاپیتان تیم ملی فوتبال در پایان مسابقه ایران-لبنان، موید اتفاقاتی پیش و در حین برگزاری بازی برای بانوان علاقه‌مند به فوتبال در اطراف ورزشگاه بود که شادی‌های یک صعود جذاب را تحت‌الشعاع قرار داد.
«احسان حاج‌صفی» دیگر کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران هم در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام نوشت: «به امید روزی که مادران و خواهران ما بدون هیچ‌گونه دردسر و خشونتی وارد استادیوم بشوند!! فوتبال با بانوان سرزمینم زیباتر است!»
کمیسیون اخلاق ورزش کشور نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که نحوه مدیریت آخرین مسابقه مرحله انتخابی جام جهانی فوتبال از جمله ضعف مشهود مدیریت حضور و استقرار تماشاگران و عدم پیش‌بینی و هماهنگی لازم برای حضور بانوان تماشاگر نوعی رفتار غیر اخلاقی نسبت به تماشاگران به‌عنوان عضوی از خانواده بزرگ ورزش تلقی شده و مغایر با اصل مسئولیت پذیری در منشور اخلاق ورزش کشور است.
در این راستا نباید فراموش کرد فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ نامه‌ای هشدار دهنده به فدراسیون فوتبال ایران که با سرپرستی «حیدر بهاروند» اداره می‌شد، ارسال کرد. در بخشی از آن نامه به این موضوع اشاره شده بود که معاون وزیر ورزش و جوانان و رئیس فدراسیون فوتبال ایران در نشست با هیات اعزامی فیفا به ایران (در تاریخ ۱۰ دسامبر ۲۰۱۹) چند تعهد مهم دادند و یکی از آنها این بود که «بانوان اجازه خواهند یافت تا در همه بازی‌های ملی و بازی‌های لیگ خلیج فارس از ماه ژوئن ۲۰۲۰ حضور یابند» اما در بازی ایران برابر لبنان، این الزام و تعهد فیفا نادیده گرفته شد.
تمام این مسائل بیانگر خبر و اتفاق مهمی است که در روزهای آینده فوتبال ایران را تحت‌تاثیر قرار دهد و تیم ملی ایران که با رکوردی بی‌نظیر و به‌عنوان برترین تیم آسیایی به جام جهانی رسید، را در آستانه حذف از این رقابتها و یا جریمه سنگین روبرو می‌کند؛ اتفاقی که چندی قبل برای دو تیم بزرگ پایتخت یعنی استقلال و پرسپولیس رخ داد ولی مسئولان فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش و جوانان را از خواب غفلت بیدار نکرد.
دستور روسای دو قوه برای رسیدگی به اتفاقات مشهد و برخورد مجلس با دو وزیر
آیت‌الله «ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور ایران یک روز پس از بازی ایران و لبنان که با پیروزی ۲ بر صفر شاگردان اسکوچیچ همراه شد، وزیر کشور را مامور بررسی اتفاقات پیش آمده در حاشیه این مسابقه کرد.
بر این اساس «احمد وحیدی» وزیر کشور ماموریت یافته تا فرآیند فروش بلیت، عدم رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی ابلاغی ستاد ملی مقابله با کرونا در رعایت سقف مجاز حضور تماشاچیان در ورزشگاه و نیز تضییع حقوق برخی از شهروندان خصوصا بانوان که برای تماشای این مسابقه بلیت تهیه کرده بودند، را بررسی کرده و گزارش آن را ارائه کند.
همچنین «انسیه خزعلی» معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده توئیتی با تاکید بر عناوینی همچون «پایمال کردن کرامت بانوان» و «بی‌تدبیری و سوء مدیریت» یادآور شد: «اخلال در اجرایی شدن سیاست‌های کلان دولت و کاستن از شیرینی پیروزی، بخشی از آسیبی است که نابخردی دیروز برخی به کشور وارد کرد. پیگیر برخورد با مسببان این ماجرا با همراهی مسئولان اجرایی هستیم.»
از سوی دیگر، «محمدباقر قالیباف» رئیس مجلس شورای اسلامی در حساب کاربری خود در توئیتر، با دستوری فوری کمیسیون امور داخلی مجلس را مامور رسیدگی به رفتار دور از شأن در مواجهه با بانوان در بازی فوتبال ایران و لبنان کرد.
در متن توئیت قالیباف آمده است: «رفتار غیرمنطقی و دور از شأن در مواجهه با بانوان محترم که ناشی از کاستی‌های مدیریتی بود، عموم مردم را متاسف و متأثر کرده است. کمیسیون امور داخلی مأمور شده است تا با قید فوریت و با احضار مسئولان خاطی، به این سو مدیریت رسیدگی کند و زمینه استیفای حقوق بانوان محترم را فراهم نماید.»
نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم به برخورد با بانوان فوتبالدوستی که قصد داشتند برای تماشای بازی ایران و لبنان به ورزشگاه رضا (ع) در مشهد بروند، واکنش نشان دادند.
در این زمینه، «مجتبی توانگر» نماینده تهران در حساب توییتری خود نوشت: «دختران برای تماشای فوتبال بلیت خریدند ولی سهم‌شان گاز فلفل شد! این اقدامات جز هزینه‌تراشی در داخل و خارج نتیجه دیگری ندارد. در نخستین فرصت سوال از وزیر ورزش را ثبت می‌کنم. باید پاسخگوی این حادثه باشد.»
«جلال رشیدی کوچی» نماینده مرودشت، نیز در حساب توییترش نوشت: «ضمن ارادتی که به آقایان وحیدی و سجادی وزرای محترم کشور و ورزش دارم، روز یک‌شنبه ۱۴ فروردین‌ماه، در مورد اتفاقات تلخ ورزشگاه مشهد سوال خود را مطرح خواهم کرد. باید یکبار برای همیشه بساط این رفتارهای ناپسند که باعث از بین رفتن اعتماد و ایجاد دستاویز برای ضد انقلاب می‌شود، جمع شود.»
توجیه عجیب فدراسیون و مقصری به نام افراد سودجو….
با توجه به برخی اتفاقات و حواشی پیش آمده در مورد برگزاری مسابقه تیم‌های ملی ایران و لبنان در مشهد مقدس، فدراسیون فوتبال در بیانیه‌ای به توضیح این اتفاقات پرداخت که قسمی از آن را در زیر می‌خوانید:
در بخشی از این بیانیه آمده است: «فدراسیون فوتبال پیش از این تمایل و اراده خود در حمایت از ورود بانوان به ورزشگاه‌ها را در مسابقات مختلف ملی و باشگاهی بین‌المللی به اثبات رسانده و بارها از طریق بلیط فروشی آنلاین با پیش بینی مسیرها و جایگاه‌های مجزا این اتفاق در ورزشگاه آزادی بدون هیچ مشکلی روی داده است.»
در بخش دیگر این بیانیه می‌خوانید: «بر اساس بانک اطلاعاتی سامانه بلیط فروشی مجموعاً تنها ۹ نفر از بانوان در این سامانه اقدام به خرید بلیط در بخش جایگاه آقایان کرده بودند که حداکثر طی ۴۸ ساعت وجوه دریافت شده به این اشخاص بازگردانده خواهد شد. برخی دیگر از موارد ثبت شده با کد ملی و اسامی نادرست نیز مصداق تخلف و ثبت اطلاعات غیر واقعی به شمار می‌رود که بر اساس عدم انطباق اطلاعات وارده با کارت شناسایی ملی بلیط‌های دریافت شده به این صورت نیز فاقد اعتبار است.»
اما در قسمت دیگری از این بیانیه، جمله عجیب از بانوان برای حضور در ورزشگاه دعوت نشده بود، آمده است که توجیه نامناسبی برای اتفاقات رخ داده در بازی تیم ملی بود: «بر همین اساس هیچ کدام از مسئولین فدراسیون فوتبال از بانوان علاقمند به فوتبال جهت خرید بلیت تماشای این مسابقه در شهر مقدس مشهد دعوت به عمل نیاورده و حتی تلاش‌هایی که جهت حضور بانوان در ورزشگاه صورت گرفت با هدف ارائه بلیت رایگان و مشروط بر فراهم سازی شرایط و زیرساخت‌های مناسب بود که محقق نشد.»
در بخش پایانی این بیانیه آمده است: «در نهایت فدراسیون فوتبال ضمن ابراز تأسف از برخی حوادث روی داده در حاشیه این مسابقه بر ضرورت فراهم شدن زیرساخت‌ها و شرایط مناسب جهت حضور بانوان و آقایان در فضایی امن و ایمن با ایجاد زیرساخت‌های رفاهی مورد نیاز و مطلوب در ورزشگاه‌ها تاکید می‌کند. بدون تردید اتفاقات تلخ روی داده در حاشیه این مسابقه حاصل شیطنت و سودجویی افرادی است که با فروش و چاپ بلیط جعلی نظم و امنیت ورزشگاه را به خطر انداخته و مسببین اصلی این حوادث به شمار می‌روند.»
چرا مشهد، چرا هزینه تراشی بی‌مورد
سایت ورزش ۳ در گزارشی با تیتر : «دلیل اصرار فدراسیون به برگزاری بازی لبنان در خارج از پایتخت چه بود؟» از به‌وجود آمدن برخی اتفاقات نسبتاً قابل پیش‌بینی که مسابقه پایانی ملی‌پوشان در رقابت‌های جام جهانی را با نکاتی سوال برانگیز مواجه ساخت، انتقاد کرد.
در بخشی از این گزارش می‌خوانید: «ماجرا به حضور زنان علاقمند در ورزشگاه بر می‌گشت؛ مساله‌ای که فوتبال ایران چند سال متمادی درگیر آن است و اگر چه توانسته با گرفتن مجوزهای موقت در ۳ مقطع (بازی پرسپولیس-کاشیما، ایران-کامبوج و ایران-عراق) پذیرای زنان در ورزشگاه باشد اما در اغلب اوقات هماهنگی برای این مسئله تبدیل به دردسر بزرگ اداره‌کنندگان فوتبال ایران شده است.
در این شرایط و در حالی‌که بهانه کرونا با توجه به تغییر شرایط این بیماری در سراسر جهان دیگر قابل استفاده نیست، بعد از چند روز ابهام در نهایت مقرر شد مسابقه ایران-لبنان در حضور تماشاگران و با حضور گزینشی طرفداران زن با توجه به نظارت فیفا و لزوم انجام مقررات لازم برگزار شود.
در ابتدا و طبق انتظار، سایت بلیط فروشی اختلالاتی داشت و پس از آن، به تعداد ۸ هزار بلیط به فروش رفت. کمی قبل‌تر حسین بادامکی که ریاست هیات فوتبال مشهد را برعهده دارد، گفته بود که در این مسابقه تماشاگران زن در استادیوم حضور پیدا می‌کنند اما از فدراسیون هیچکس حاضر نبود این خبر را به‌صورت رسمی اعلام کند و حسن کامرانی‌فر دبیر کل فدراسیون هم در هتل تیم ملی از خبرنگاران می‌خواست این مساله را مدیریت کنند.
صبح سه‌شنبه (روز بازی) نیز خبرهای ضد و نقیضی در این‌باره به گوش رسید و با حضور زنان بلیط به دست در اطراف ورزشگاه امام رضا(ع) مشخص شد که اولین گام‌ها برای حضور زنان در ورزشگاه انجام شده است؛ با این‌حال و در کمال تعجب، با وجود فروش بلیط از روی کارت ملی، این زنان علاقه‌مند حق ورود به ورزشگاه را پیدا نکرده و در بیرون از استادیوم سرگردان شدند، حتی آن‌هایی که به همراه همسرشان برای تماشای بازی به ورزشگاه امام رضا(ع) آمده بودند.
اما درحالیکه خبرنگاران از داخل برای رفع و رجوع این مسئله لحظه شماری می‌کردند تا سوت پایان بازی هم خبری از باز شدن در ورزشگاه به روی زنان نبود تا در نهایت این مسابقه با حضور بیش از ۱۵ هزار تماشاگر مرد با نتیجه با ۲-۰ به سود ایران به پایان برسد. پس از این بود که اخبار، گزارشات و تصاویری از اطراف ورزشگاه منتشر شد که ظاهراً در پی اصرار به حضور در ورزشگاه، برخوردی هم از سوی برخی ماموران صورت گرفته که این مسئله با انتقاد بسیاری در فضای مجازی مواجه شده است؛ اما نکته اینجاست که با توجه به قابل پیش‌بینی بودن این مسئله، و در غیاب تضامین لازم چه اصراری به این مصوبه وجود داشته؟
این‌طور به نظر می‌رسد که احسان اصولی سخنگوی فدراسیون فوتبال و رئیس هیات فوتبال استان خراسان رضوی بیشترین نقش را در این میزبانی داشته تا به هر نحو ممکن بازی در ورزشگاه آزادی برگزار نشود؛ از انگیزه‌های او و میزان اصرارش بر این مساله باخبر نیستیم اما آنچه رخ داد ممکن است برای فوتبال ایران مخاطره‌آمیز باشد. همان‌طور که محمدحسین میثاقی که در ورزشگاه امام رضا(ع) حضور داشت، در پایان بازی و بر روی آنتن زنده تلویزیون درباره تجربه میزبانی و اتفاقاتی که در خلال بازی رخ داده بود، انتقادهایی از مسئولان برگزاری کرد.»
واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به اتفاقات مشهد
بازتاب ممانعت از ورود زنان به ورزشگاه مشهد با واکنش بسیاری از افراد مشهور داخلی و خبرگزاری‌های مهم بین‌المللی همراه شد و بحث برخوردی جدی فیفا با فوتبال ایران (جریمه سنگین مالی یا تعلیق فوتبال) و جایگزینی امارات (تیم سوم گروه) به جای شاگردان دراگان اسکوچیچ در جام جهانی ۲۰۲۲ را بعد از مراسم قرعه‌کشی تقویت کرد.
«علی مطهری» نائب رئیس پیشین مجلس در صفحه توئیتر خود در این رابطه نوشت: «مایه سرشکستگی برای جمهوری اسلامی است که ابتدا بلیت ورود به ورزشگاه برای بازی ایران و لبنان در مشهد را به بانوان می‌فروشند و بعد، از ورود آنها جلوگیری و برخی را با گاز فلفل پذیرایی می‌کنند. رئیس جمهور به‌عنوان مجری قانون اساسی ، رئیس قوه قضائیه به‌عنوان مدعی‌العموم و نمایندگان مشهد در مجلس به‌عنوان مدافعان حقوق ملت باید اقدام کنند و در اسرع وقت وجوه دریافتی بازپرداخت و خاطیان مجازات شوند. به‌جای سرزنش طالبان در موضوع رفتار با زنان، رفتار آنها را تقلید می‌کنیم.»
«هیوا یوسفی» یکی از سردبیران ورزشی هم در صفحه شخصی‌اش و با جملاتی کنایه‌آمیز، راه ندادن زنان برای تماشای نبرد تیم ملی با لبنان را اقدامی برای تست آستانه تحمل فیفا ارزیابی کرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس هم در گزارشی، به ممانعت از حضور زنان در آخرین دیدار مقدماتی جام‌جهانی قطر در مشهد پرداخت و نوشت ۲ هزار زنی که بلیت تهیه کرده بودند، پشت در ماندند.
آسوشیتدپرس در گزارش خود نوشته ۱۲۵۰۰ بلیط به‌صورت آنلاین برای این بازی فروخته شده بود که سهم زنان ۲ هزار بلیط بود اما قبل از بازی، ماموران اجازه ندادند که این زنان وارد ورزشگاه شوند.
ضمن اینکه سایت خبری پرطرفدار ژاپن تودی نیز گزارشی از ممانعت از ورود زنان ایرانی به ورزشگاه در مشهد منتشر کرد.
موضوع جالب توجه در این بین مطلب سایت اسپورت مدیا بود که از احتمال حضور تیم ملی فوتبال ایتالیا در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به‌جای ایران؛ آنهم به دلیل ممنوعیت بانوان ایران از حضور در دیدار با لبنان بود. البته این رسانه یا برای جبران ناکامی تیم ملی ایتالیا در رسیدن به جام جهانی، چنین مطلبی را مطرح کرده یا خبرش دروغ اول آوریل است زیرا اگر فیفا تصمیم به حذف ایران بگیرد، شانس امارات برای جانشینی ایران بیش از هر تیم دیگری است…
جایگزینی امارات و ایتالیا چقدر صحت دارد؟
تمام این واکنش‌ها و بازتاب‌ها تنها به ضرر فوتبال ایران خصوصا تیم ملی کشورمان است که پس از عملکرد بسیار درخشان در مرحله نهایی انتخابی جام جهانی، به‌عنوان برترین تیم آسیا جواز حضور در جام جهانی ۲۰۲۲ را بدست آورد.
آنچه مشخص است فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) این مرتبه روی خوش به فوتبال ایران نشان نخواهد داد اما باید امیدوار باشیم برخورد نهاد اصلی فوتبال جهان با کشورمان با جریمه نقدی همراه شود نه محرومیت.
این امیدواری بر اساس ۲ دلیل مهم بیشتر می‌شود زیرا فیفا ۱- در صورت وقوع جنگ در یک کشور (حمله نظامی یک کشور به کشورهای دیگر) و ۲- وقوع بلایای طبیعی مانند سیل، زمین لرزه و … آنهم در سطح وسیع و گسترده اقدام به محرومیت یک کشور از حضور در تورنمتی معتبر می‌کند (مانند یوگسلاوی از یورو ۱۹۹۲ و روسیه از جام جهانی ۲۰۲۲) و دلیل سومی دیگری هم ندارد.
همچنین درصورت مشخص شدن جایگاه فوتبال ایران در سیدبندی و برگزاری مراسم قرعه‌کشی جام جهانی، فیفا محرومیت از این رقابتها را در نظر نمی‌گیرد و شاید به جریمه نقدی سنگین یا محرومیت از مسابقات آینده اکتفا کند زیرا تغییر تیم جانشین بعد از قرعه‌کشی یا اعتراض سایر تیم‌ها را به‌همراه دارد یا باعث برگزاری مجدد قرعه‌کشی می‌شود که تبعات جالبی برای فیفا ندارد.
البته اگر فیفا فوتبال ایران را با محرومیت برای حضور در تورنمنت‌های بعدی روبرو سازد، مطمئنا این تصمیم تلخ بعد از کنار گذاشتن تیم‌های پرسپولیس و استقلال از لیگ قهرمانان آسیا، تنها باعث دلسردی و ناامیدی بیشتر هواداران فوتبال‌مان که اکثریت آنها از طیف جوانان کشورمان خواهد بود نه مدیرانی که سوء مدیریت‌‌شان زمینه‌ساز این اتفاق تلخ شده است زیرا مدیران در صورت برکناری از فوتبال، ورزش و یا هر سمت دیگری، از یک پست به پست دیگری می‌روند اما تلخی غیبت در جام جهانی، روحیه مردم و فوتبال‌دوستان را خراب‌تر خواهد کرد…
گزارش: امیر محب‌ملکی
