مسیرهایی برای دوچرخه سواران یا میدان جنگ شهری؟
“تحلیل و نقدی بر وضعیت نابسامان مسیرهای دوچرخه‌سواری در شهر به روایت یک دوچرخه سوار”
به گزارش پایگاه خبری بانگ سروش؛ در سال‌های اخیر، گسترش مسیرهای دوچرخه‌سواری در شهرها به عنوان گامی مؤثر در جهت کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا و ترویج سبک زندگی سالم مورد توجه قرار گرفته است. اما واقعیت میدانی چیز دیگری را نشان می‌دهد: مسیرهای دوچرخه بیش از آنکه فضایی امن باشند، به میدان نبردی برای دوچرخه‌سواران تبدیل شده‌اند؛ نبردی بی‌پایان میان دوچرخه‌سوار، عابران پیاده و خودروها.
دوچرخه‌سوارانی که هر روز با امید استفاده از مسیرهای ایمن رکاب می‌زنند، مدام با موانعی مواجه‌اند که استفاده از این مسیرها را نه‌تنها دشوار، بلکه خطرناک می‌کند. پارک خودروها، توقف پیک‌های موتوری رستوران‌ها، بساط دستفروشان و تجمع افراد در مسیر دوچرخه به ویژه جلوی مراکز عمومی، قهوه‌خانه‌ها و رستوران‌ها، از رایج‌ترین مشکلات دوچرخه‌سواران است. در بسیاری از خیابان‌ها، رانندگان بدون توجه به خطوط مشخص مسیر دوچرخه، خودروهای خود را پارک و مسیر را مسدود می‌کنند؛ موضوعی که بارها منجر به درگیری لفظی و گاه فیزیکی میان دوچرخه‌سواران و رانندگان شده است.
از سوی دیگر، عابران پیاده نیز مسیرهای دوچرخه را با پیاده‌رو اشتباه گرفته‌اند. نبود تابلوهای هشداردهنده و کمبود فرهنگ‌سازی موجب شده تا افراد در این مسیرها قدم بزنند یا توقف کنند، بدون توجه به خطرات احتمالی برای خود و دوچرخه‌سواران. گویی حق با هر کسی‌ست جز دوچرخه‌سواران!
این تضادها، هرچند ساده به نظر می‌رسند، نتیجه‌ای جز نارضایتی عمومی، کاهش تمایل به استفاده از دوچرخه، استفاده اجباری از خیابان به علت مسدود بودن مسیر دوچرخه و آسیب به بدنه ورزش شهری نخواهد داشت.
مطالبه‌گری دوچرخه‌سواران
در ماه‌های گذشته شاهد انتشار پست‌ها، ویدیوها و اعتراضات دوچرخه سواران در شبکه‌های اجتماعی بوده‌ایم که از وضعیت مسیرها گلایه کرده‌اند. آن‌ها نه‌تنها خواستار رسیدگی به وضعیت فیزیکی مسیرها هستند، بلکه از مسئولان می‌خواهند در زمینه آموزش شهروندان و رعایت قوانین مرتبط با مسیرهای دوچرخه، اقدامات عملی انجام دهند.
نبود نظارت و اجرای قانون
یکی از نقاط ضعف جدی در مدیریت شهری، نبود نظارت کافی و اجرای قانون در زمینه حفظ مسیرهای دوچرخه‌سواری است. حتی در مواردی که تابلوهای توقف ممنوع یا مسیر ویژه دوچرخه نصب شده‌اند، عدم پیگیری تخلف‌ها موجب شده تا این تابلوها عملاً بی‌اثر شوند.
راه‌حل چیست؟
۱.فرهنگ‌سازی جدی از طریق رسانه، مدارس و تابلوهای شهری درباره حق دوچرخه‌سوار بر مسیر مشخص‌شده.
2.نصب دوربین و اعمال جریمه برای خودروهایی که در مسیر دوچرخه توقف می‌کنند.
3.استانداردسازی و تفکیک فیزیکی مسیرهای دوچرخه از پیاده‌رو و خیابان.
4.برگزاری برنامه‌های عمومی مانند “روز بدون خودرو” برای آشنا کردن شهروندان با حقوق دوچرخه‌سواران.
5.استفاده از افرادی داوطلب به عنوان همیار پلیس با مجوز برای تردد در مسیر ها و اخطار به کسانی که این مسیر را با توقف یا ایجاد مزاحمت نا امن می کنند.
در پایان باید گفت اگر شهرها می‌خواهند به سمت توسعه پایدار، سلامت همگانی و محیط زیست پاک حرکت کنند، نمی‌توان امنیت و حقوق دوچرخه‌سواران را نادیده گرفت یا به حاشیه برد. مسیرهای دوچرخه باید نمادی از فرهنگ احترام متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز میان همه شهروندان باشند، نه صحنه‌ای برای تنش و درگیری. تضمین ایمنی و رفاه دوچرخه‌سواران، کلید بازکردن درهای شهری امن‌تر، سالم‌تر و انسانی‌تر است؛ شهری که در آن همه افراد، فارغ از وسیله‌ای که انتخاب می‌کنند، بتوانند با آرامش در فضاهای عمومی تردد کنند. این خواسته اساس پیشرفت و کیفیت زندگی شهری در جهان مدرن امروزی است.
