شرکت ارج در سال ۱۳۱۶ در یک کارگاه کوچک در خیابان سیمتری تهران با همکاری ۸ کارگر ساده و به همت خلیل ارجمندی، استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران شروع به فعالیت کرد. نام ارج هر چند در کنیه موسس آن ریشه دارد اما در واقع اختصار سه کلمه آهنگری، ریختهگری و جوشکاری است.
در ۸۳ سال گذشته، ارج در زمینه تولید لوازم خانگی فعالیت کرده است و صندلیهای تاشو آن از امروزه از اقلام پر ارزش قدیمی محسوب میشوند، در ۱۳۲۰ همزمان با اشغال ایران، و نیاز به محصولات صنعتی رونق گرفت و تولید سیم نازک عایق دار را آغاز کرد و بعد هم ساخت لاستیک را در دستور کار قرار داد. خلیل ارجمند در ۱۳۲۳ در یک سانحه درگذشت، اما اداره کارخانه در خانواده ارجمند باقی ماند، کارخانهای که با ۸ نفر کار را آغاز کرده بود در دهه ۳۰، بیش از ۶۰۰ کارگر و کارمند داشت. در سال ۱۳۵۲ در بورس پذیرفته شد. با شروع رشد چشمگیر اقتصادی ایران در اواخر دهه ۴۰ و دهه ۵۰ ، ارج فعالیت خود را گسترش داده و به تولید محصولات با کیفیتی چون یخچال، بخاری، ماشین لباسشویی و کولر پرداخت و با سرآمدی در کیفیت و تکنولوژی روز به بزرگترین کارخانه صنعتی خاورمیانه با نزدیک به ۳ هزار نفر پرسنل تبدیل شد. ظرفیت بهرهبرداری آن در اواخر اریبهشت ۱۳۵۴ به ۴۵۴ هزار و ۱۰۰ دستگاه از انواع لوازم خانگی رسید. این شرکت بالغ بر ۲۳۰۰ پرسنل داشت و سرمایه آن ۵۵ میلیون تومان در اوایل دهه پنجاه بود.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، بابت تسهیلات بانکی دریافت شده کارخانه از برادران ارجمند گرفته و به سازمان صنایع ملی ایران واگذار شد؛ تا به حیات خود تحت مدیریت دولتی ادامه دهد. این سازمان نیز در سال ۱۳۸۱ با مصوبه هیئت وزیرا منحل و به شرکتهای کوچکتر تبدیل شد و در پی آن شرکت ارج به شرکت سرمایه گذاری ملی واگذار گردید.
با توجه به در حال تولید بودن، سرمایهگذاریها و خطوط تجهیز شده قبل از واگذاری، انتظار میرفت روزهای خوشی برای کارکنان و سهامداران و مصرفکنندگان محصولات شرکت رقم بخورد. اما به سنت معمول مدیران منتصب دولتی بیتخصص، کم تخصص و بعضا ناپاکدست در شرکتهای مصادرهای و واگذاری، کارخانجات معظم ارج روزهای های تلخی را بواسطه عملکرد منفعلانه و مخرب مدیران بیکفایت که عموما از نهادهای پولی و بانکی منصوب میشدند، تجربه کرد. این در حالی بود که در جریان دورهی مدیریتی که به نظر میرسید برای تسریع ورشکستگی این شرکت برنامهریزی شده بود، توسط یکی از ابربدهکاران فعلی بانکی تیرخلاص به جان بیرمق شرکت در دهه ۷۰ با اختلاس ۲۰۰ میلیارد ریالی زده شد.
با این وصف همچنان رفت و آمد مدیران منصوب دولتی ادامه داشت و حقوقهای خاص و پاداشهای قابل توجهی به ایشان پرداخت میشد و در تودیع و معارفهها نیز مورد تشویق و تقدیر قرار میگرفتند.
نهایتا پس از افت و خیزهای فراوان و درجریان روندی طولانی با اما و اگرهای فراوان و بدهیهای انباشته و احکام قضایی متعدد که حتی بر روی برند ارج نیز صادر شده بود نهیاتا با پلمب قضایی انبار کارخانه، شرکت ارج رسما تعطیل شد. و در جریان واگذاری قرار گرفت.
به گفته دکتر سید حمید حسینی رییس هیات مدیره فعلی شرکت ارج، جریان واگذاری نیز به صورت غیر معمولی که ناشی از ابهام در وضعیت شرکت و وجود بدهیها و احکام متعدد و برخی تمایلات بود طولانی و نهایتا گروه صنعتی آریاوا در مزایدهای که چند بار تجدید شد؛ ۶۵% سهام باقیمانده شرکت ارج را که مشتمل بر زمین، سوله و چند خط تولید بود خریداری کرد.
دکتر حسینی میگوید بعد از جریان تحویل متوجه شدیم یکی از بستانکاران شرکت که حکم قضایی داشت در بحبوحه واگذاری اقدام به تخریب تاسیسات و خطوط تولید و جداسازی بخشهایی و فروختن آنان کرده است، به صورتی که خطوط دیگر قابل استفاده یا احیا نبودند. این بستانکار با داشتن حکم قضایی ۱۲ میلیارد تومانی بر اساس نظر کارشناسان رسمی قریب به ۵۰ میلیارد تومان به کارخانه و تاسیسات آن خسارت وارد نمود.
وی ادامه داد، بالاخره پس از گذراندن همه مشکلات و رهایی از هجوم سازمانهای دولتی و شاکیان خصوصی و همکاری معقول سیستم قضایی کشور برای رفع موانع و احیای شرکت علیرغم موانعی که هر از چندگاهی ایجاد میشد نهایتا شرکت توانست در سال ۱۳۹۸ اولین مجمع شفاف و پاک خود پس از انقلاب برگزار و تایید حسابرسان مبنی بر صورتهای مالی مطلوب و خروج از شرایط ماده ۱۴۱ ورشکستگی را اخذ نماید.
دکتر حسینی اضافه کرد پس از رفع مشکلات و در جریان مذاکراتی که با چند شرکت تولید کننده مطرح لوازم خانگی داشتیم، تصمیم گرفته شد تا فعالیت کارخانه در محل منطقه ویژه اقتصادی گرمسار از سرگرفته شود، اما این روند نیز با تغییر چندباره قیمت زمین در نظر گرفته شده توسط سازمان منطقه آزاد ویژه گرمسار و مسئولان وزارت صمت و عدم تمکین از نظر کارشناسی بیش از یکسال به تعویق افتاده است.
رییس هیات مدیره شرکت ارج که دانش آموخته اقتصاد و مدیریت عالی کسب و کار است در بیان هدف مجموعه خود از خرید ۶۵% سهام شرکت ارج و تلاشهای فراوان و طاقتفرسایی که در زمینه احیا آن به عمل آوردهاند ذکر کرد: که حفاظت، حمایت و توسعه افتخارات ملی را وظیفه خود میدانستیم و اعتقاد داریم تنها عاملی که میتواند روزهای خوبی را برای اقتصاد، عزت و مردم کشور رقم بزند تکیه بر تولید ناب، احیا و حفاظت از داشتههایی است که برای آن زحمتهای فراوانی کشیده شده است.
وی در پاسخ به خبرنگار بانگ سروش در خصوص اینکه چرا واردات و استفاده از برندهای خارجی در کشور از حمایت بالایی برخوردار است گفت: درآمد کم زحمت استخراج و فروش نفت، پولهای با منشاء و گردش نامشخص و حاکمیت مدیریتی غیر معتقد و متعهد به تولید در سالهای گذشته منجر به کاهش انگیزه تولیدات فناورانه با کاربرد و مصرف تجاری شده است و در کنار آن موانع متعدد قانونی تعبیه شده، تفاسیر، سلایق و منویات مدیران مربوطه، روند طولانی و کند انجام امور، هزینه و زمان بالای تامین سرمایه تولید، ناپایداری شدید اقتصادی و توسعه در کنار رقابت نامتوازن صنایع و شرکتهای تحت مدیریت دولت و حکومت با بخش خصوصی که در واقع باید حامی و نه رقیب باشند، باعث شده است اقبال به فعالیت در اموری که زیرساختی و طبیعتا بلند مدت است کم شده و سرمایهها با حمایت تصمیمسازیهای غیرمدبرانه اقتصادی، پولی و بانکی که البته سابقه چند ده ساله دارد به سمت فعالیتهای سوداگرانه با هدف کسب سودهای چند صد درصدی غیرمعمول برود که نیاز به تخصص و انتظار طولانی چند ساله هم نداشته باشد.
او ادامه داد همه این موارد با عث افزایش هزینههای تولید شده است به گونهای که کالای مشابه تولیدی در کشورهای خارجی با همان مواد اولیه، نیروی کار و انرژی گرانتر به مراتب ارزانتر از تولید داخلی تمام میشود.
وی افزود در حال حاضر وضعیت سیاستگذاری پولی و اقتصادی کشور به گونهای است که از نظر بسیاری از فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان بازندههای بزرگی هستتند که سرمایه خود را که سالانه میتواند چند برابر شود درگیر اصطلاحا تیر و تختههایی کردهاند که در رقابت با کالای واردادتی محکوم به شکست هستند. گرچه این تفکر در نهادهای پولی و بانکی کشور حاکمیت داشته و این موسسات در غیاب الزامات قانونی، تمایل ترجیحی به ارائه تسهیلات یا مشارکت در فعالیتهای تولیدی-صنعتی را ندارند اما باید گفت آینده توسعه و رشد اقتصادی کشور در غیاب درآمد غیرمولد نفتی فقط و فقط در تولید ارزش افزوده فناورانه و صنعتی خواهد بود که قابلیت خروج از مرزهای ایران را داشته باشد، در غیر اینصورت ما صرفا در حال خوردن از جیبی که نام آن نفت است هستیم و آخر و عاقبت آن هم مشخص است.
رییس هیات مدیره شرکت ارج چشمانداز شرکت ارج را بلندپروازانه و با توجه به شرایط پیش رو بسیار امیدوار کننده عنوان نمود و اضافه کرد که راهبردهای جدید شرکت افزایش سرمایه تا ۲۰۰ درصدی، تولید با کیفیت بالاتر از بسیاری از برندهای موجود، مبتنی بر همکاری با شرکتهای بنام و صاحب فناوری دنیا با رویکرد انتقال فناوری بکارگیری و تربیت نیروی متخصص و توسعه محصولات بومی و منطقهای بوده و امیدواریم بتوانیم تا پایان سالجاری شاهد حضور مجدد محصولات برند ارج در بازار داخلی و خارجی با تکیه بر ایجاد ارزش، توسعه و اشتغال پایدار باشیم./