متن این اطلاعیه به شرح زیر است:

«به دنبال مصاحبه انجام شده یکی از اعضای محترم هیات علمی شاغل در بیمارستان مسیح دانشوری تهران در خصوص داروی (favipiravir) به اطلاع می‌رساند داروی مذکور هنوز در فارماکوپه ایران وارد نشده و در حال حاضر به عنوان یک دارو در یک کارآزمایی بالینی به کار گرفته شده و در اختیار چند مرکز درمانی از جمله بیمارستان مسیح دانشوری قرار گرفته است و تاکنون نتایجی از این تحقیق به این کمیته گزارش نشده است؛ لذا انجام هرگونه مصاحبه و ارائه هر نوع گزارش به عنوان تایید و یا رد اثربخشی این دارو مورد تایید کمیته نبوده و تخلف محسوب می‌شود.

تا کنون هیچ گزارش مکتوبی از اثربخشی این دارو از مراکز درمانی ازجمله مرکز مسیح دانشوری چاپ نشده و یا به وزارت بهداشت ارائه نشده است. صرف گزارش تجربی از یک اقدام درمانی در دنیای علم جایگاهی ندارد و چه بسا سبب نگرانی خانواده بیماران به جهت عدم تهیه و یا حتی احساس گناه در بازماندگان بیمارانی که به رحمت خدا رفته اند ایجاد کند.

بر اساس این گزارش بدیهی است تمام دارو‌های مصرفی در درمان کرونا به عنوان ضدویروس و یا ضد التهاب، درمان قطعی نیست. آنچه ثابت شده، مراقبت صحیح از بیماران موثرترین راه کمک به درمان بیماران است که کادر درمانی مراکز بیمارستانی کشور ما از جمله عزیزان ما در بیمارستان مسیح دانشوری از موفق‌ترین‌های دنیای پزشکی محسوب می‌شوند که جای سپاس و قدردانی دارد.

بدیهی است پس از اتمام کار آزمایی بالینی مذکور، نتایج توسط کمیته علمی اعلام و در صورت تایید اثربخشی آن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به تامین و توزیع دارو به منظور استفاده برای بیماران اقدام خواهد کرد.»

اما این ادعا تا چه حدی تایید شده است؟ مینو محرز قائم مقام انجمن حمایت از بیماری‌های عفونی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این مورد گفت: متاسفانه در یک چنین موقعیت‌هایی عده‌ای دعوا‌های جناحی را وارد میدان می‌کنند که البته باعث تاسف است. هیچ کدام از این دارو‌ها از نظر جهانی تائید نهایی برای درمان ویروس کرونا را نگرفته‌اند.

قائم مقام انجمن حمایت از بیماری‌های عفونی گفت: داروی فاویپیراویر مقداری در کشور وارد شده و به برخی از افراد که مبتلا به ویروس کرونا نیز بوده اند داده شده است. هنوز در حال بررسی این دارو هستیم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: باید روی این دارو‌ها کار شود و نتیجه قطعی گرفته شد و این گونه نیست که هر کس هر دارویی بخواهد وارد کند. این نوع داروها، دارو‌های گرانی هستند که تائید جهانی هم ندارند. باید روی این دارو‌ها آزمایش انجام شود به برخی از مبتلایان به کرونا هم داروی فاویپیراویر داده شده است، ولی اصلا مشخص نیست که بهبود پیدا کردن برخی از آن‌ها ناشی از مصرف این دارو است یا خیر. شاید اگر این دارو را هم مصرف نمی‌کردند بهبود پیدا می‌کردند.

قائم مقام انجمن حمایت از بیماری‌های عفونی تاکید کرد: هیچ دارو شناخته شده‌ای در کشور و در جهان برای درمان ویروس کرونا وجود ندارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: داروی فاویپیراویر دارویی است که ژاپن برای درمان آنفلوآنزا از آن استفاده کرده مثل کشور ما که در ابتلا از داروی تامی فلو استفاده می‌کردیم و الان کنار گذاشته شده است. این دارو برای درمان آنفلوآنزا بوده است که برای درمان کرونا هم استفاده شده، ولی هنوز تائید نشده است.

محرز با بیان اینکه نباید در این موقعیت که مردم خیلی حساس هستند این حرف‌ها زده شود اضافه کرد: اینکه چند بیمار از این دارو استفاده کرده اند و بهبود پیدا کرده اند دلیل بر این نیست که کاملا موثر است، چون در کنار این دارو خیلی از دارو‌های دیگر هم به بیماران داده می‌شود.

قائم مقام انجمن حمایت از بیماری‌های عفونی اضافه کرد: مردم نگران نباشند اگر این دارو داروی موثری باشد مطمئنا در اختیار مردم قرار داده می‌شود و بلافاصله در کشور ساخته خواهد شد. هیچ کشوری این دارو‌هایی که برای درمان بیماری‌های ویروسی معرفی شده اند را برای درمان کرونا تائید نکرده است.

محرز افزود: اگر مشخص شود که این دارو موثر است مقدار بیشتری به کشور وارد خواهد شد و سپس متخصصان روی آن کار خواهند کرد تا به تولید برسیم.

مقاله محکمی مبنی بر اثربخشی داروی فاوپیراویر وجود ندارد

از سوی دیگر، کیانوش جهانپور در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چه میزان از داروی «فاوی‌پیراویر» یا نسخه ژاپنی آن یعنی «آویگان» به کشورمان هدیه شده و یا خریداری و وارد شده است و در کجا به مصرف رسیده، گفت: نکته کلیدی درباره این دارو، دریافت تایید برای درمان آنفلوانزا در ژاپن و چین است و تقریبا برای هیچ بیماری دیگری در هیچ جای جهان تاییدیه ندارد و در اروپا و آمریکا هم ظاهرا رجیستر نشده است. آنچه موجب شد نام این دارو اخیرا مطرح شود، مطالعه ای‌ است که در چین انجام شده و بر اثربخشی این دارو در درمان موارد ابتلای متوسط (و نه شدید) تاکید دارد. البته مقاله منتشره توسط چینی‌ها در این خصوص، پس گرفته شده و مشخص نیست ویراستار این کار را کرده یا نویسندگان مقاله. به هر حال مقاله محکمی از مطالعه علمی و بالینی مبنی بر اثربخشی داروی فاوپیراویر وجود ندارد.

وی افزود: با توجه به اینکه سطح مطالعات صورت گرفته و منتشر شده قابل تایید نبود، از روزهای پایانی سال گذشته بررسی این موضوع در کشورمان هم در دستور کار قرار گرفت، چون شاید مصرف این دارو در کاهش دوره بستری یا علائم بیماران یا حتی مرگ و میر مبتلایان تاثیرگذار باشد و بنابراین، مجوز کمیته اخلاق برای آزمایش بالینی صادر شد. داروهای مورد استفاده هم ۳ هزار دوز هدیه کشور ژاپن بود و ۱۵ هزار دوز هم صلیب سرخ چین به کشورمان هدیه داد.

رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت در ادامه گفت: این میزان برای شروع مطالعات بالینی مولتی سنتر یعنی استفاده در چند مرکز درمانی کافی بود و به همین دلیل در بیمارستان بقیه الله و چند مرکز دیگر مطالعه و ارزیابی آن شروع شد. البته افرادی هم خارج از این سیستم به واسطه دسترسی که به یک مرکز درمانی خاص داشتند، بنا بر اظهارات خودشان این دارو را برای تعدادی از بیماران مورد استفاده قرار دادند و اظهار می‌کنند سودمندی داشته و ما هم امیدواریم این گونه باشد.

وی افزود: البته ممکن است برخی از پیشتر هم منتظر مشخص شدن نتایج آزمایش بالینی این دارو بودند، چون یا ماده موثر دارو را وارد یا برای واردات آن اقداماتی کرده باشند؛ اما همه اینها منوط به اثربخشی نسبی این دارو در مطالعات صورت گرفته برای بیماران کووید ۱۹ است. یعنی اگر این اثربخشی توسط متخصصین فن تایید و نتایج آن در کمیته درمان در ستاد ملی مقابله با کرونا پذیرفته بشود، تجویز این دارو را اعم از تولیدی یا وارداتی در پروتکل های درمان قرار می‌دهیم.

جهانپور با تاکید به این که حتی تجویز دارو را منوط به تاییدیه FDA یا EMA اروپا نمی‌کنیم، گفت: اما با ادعاهای انفرادی و طرح مسائل در جاهای مختلف، هیچ کشوری، از جمله کشور ما که نظام دارویی “تنظیم شده” این کار را انجام نمی‌دهد و هیچ پزشک متخصص و هیچ رفتار حرفه ای، هیچ نظام اخلاق پزشکی یا اخلاق دارویی یا نظام درمانی این روش تجویز را توصیه نمی‌کند. دقت کنید که ادعاها زیاد است و هیچ کسی حتی آنهایی که اقدام به clinical trial می‌کنند، هم نمی‌گویند که ماست‌شان ترش است و وظیفه معاونت درمان وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و کمیته درمان ستاد ملی مقابله با کروناست که این موضوع را تشخیص دهند و بعد تجویز کنند.