بازار مکاره خاورمیانه آشفته‌تر می‌شود
در بحبوحه جنگ اوکراین و تنش فزاینده غرب و روسیه، خاورمیانه که برای چند روز از متن سیاست بین‌الملل به حاشیه رفته بود، در یک هفته اخیر شاهد رویدادهای مهمی بوده است. شنبه هفته گذشته نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل ناگهان سر از کرملین در می‌آورد و بعد از آن هم چند تماس تلفنی با […]
در بحبوحه جنگ اوکراین و تنش فزاینده غرب و روسیه، خاورمیانه که برای چند روز از متن سیاست بین‌الملل به حاشیه رفته بود، در یک هفته اخیر شاهد رویدادهای مهمی بوده است. شنبه هفته گذشته نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل ناگهان سر از کرملین در می‌آورد و بعد از آن هم چند تماس تلفنی با پوتین می‌گیرد. دستور کار عاجل به ظاهر میانجیگری میان اوکراین و غرب و روسیه بود؛ وساطتی که در این شرایط فعلا شانس چندانی ندارد، اما این دستور کار بنت در روسیه نبود. برجام و مذاکرات وین دیگر موضوع مهم دیدار وی بود. دو روز بعد از این سفر، در دوشنبه گذشته، “ناگهان” سرگئی لاوروف طی اظهاراتی توافق وین را به تضمین کتبی آمریکا به کشورش برای مصونیت کامل از تحریم‌ها علیه روسیه در روابط با تهران گره می‌زند و کل مذاکرات تحت الشعاع این خواسته قرار می‌گیرد.
در همان دوشنبه گذشته، اسرائیل بار دیگر به حومه دمشق حمله می‌کند؛ اما این بار حمله‌ای متفاوت از حملات چند ماه اخیر و نه چند سال اخیر و طی آن دو نظامی عالی رتبه سپاه را هدف قرار می‌دهد. روز بعد سپاه بر خلاف رویه گذشته در مواجهه با این حملات، این حمله را تایید و تهدید به انتقام می‌کند.
در این فاصله زمانی اندک، کوخانی رئیس ستاد ارتش اسرائیل چهارشنبه گذشته برای نخستین بار به بحرین می‌رود و با مقامات آن و فرمانده ناو پنجم آمریکا دیدار می‌کند و حرف و حدیث از تشکیل ناتوی منطقه‌ای با مشارکت اسرائیل دوباره مطرح می‌شود.
در همین حال نیز در همان روز چهارشنبه اسحاق هرتسوگ، رئیس جمهوری اسرائیل بعد از ده سال به آنکارا رفته و با رجب طیب اردوغان دیدار و گفتگو می‌کند و پرده دیگری از سیاست خارجی ناپایدار و متغیر ترکیه طی دو دهه اخیر ورق می‌خورد. اردوغان که در جریان “بهار عربی” سیاست اعلامی ضد اسرائیلی در پیش گرفت؛ امروز پس از به خزان رفتن انقلاب‌های عربی و مواجهه با مشکلات داخلی از جمله اقتصادی و در آستانه انتخابات سرنوشت ساز سال آینده راه آشتی با اسرائیل و امارات که هدایتگر بازگشت و تقویت دولت‌های پنهان در مواجهه با انقلاب‌های نوپاست، را در پیش گرفته است.
در این حال و هوا، جمعه گذشته مذاکرات وین در حالی که طرف‌های آن خود را برای امضای توافق آماده می‌کردند، “ناگهان” تحت تاثیر موضع جدید روسیه متوقف می‌شود؛ بدون این که تاریخی برای ازسرگیری آن تعیین شود و این گونه پیداست که به زودی از سر گرفته نخواهد شد.
در این میان، بعد از روزها و چند هفته بی‌خبری از عراق از تشکیل دولت و انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر، “ناگهان” تحرکات در این راستا دوباره شروع و تماس‌های “ناگهانی” از جمله تماس مقتدر صدر و نوری مالکی و دیدارهای فشرده برگزار می‌شود. در این حال و هوا در عراق، دیروز شنبه نیز که فواد حسین وزیر خارجه آن از برگزاری دور پنجم گفتگوها میان ایران و عربستان در چهارشنبه این هفته در بغداد خبر داد؛ اما هنوز این خبر بر خروجی همه رسانه‌ها قرار نگرفته بود که “ناگهان” عربستان از اعدام دسته جمعی ۸۱ نفر در یک روز (دیروز شنبه) از جمله ۴۱ جوان شیعی و چند یمنی حوثی خبر داد و همه مات و مبهوت شدند؛ تا این که مطالبات در ایران برای لغو یا حداقل تعویق گفتگوها با ریاض بالا گرفت و موقتا معلق ماند.
در این اثنا، بامداد امروز یکشنبه “ناگهان” خبر حمله موشکی به نزدیکی کنسولگری آمریکا در اربیل مخابره می‌شود و در حالی که برخی رسانه‌های آمریکایی از شلیک موشک‌ها از ایران خبر می‌دادند، سپاه طی بیانیه‌ای بر آن مهر تایید زد؛ حملاتی که فارغ از هدف اعلامی ایران و بحث و جدال بر سر آن به نظر می‌رسد که در این بازه زمانی چند منظوره بوده است.
شاید گفته شود همه و یا بیشتر رویدادهای پیشگفته تصادفی در این بازه زمانی اتفاق افتاده است، اما واقعیت این است که نمی‌توان همه این تحولات را جدا از هم و بریده از یکدیگر دید و تجزیه و تحلیل کرد؛ بلکه بسان تکه‌های پازل و دانه‌های تسبیح با هم ارتباط معناداری دارند. بازار خاورمیانه هر روز آشفته‌تر می‌شود.
#صابرگل‌عنبری
